نگاهی به وضعیت ایران در انرژی‌های تجدیدپذیر

به گزارش معدن نیوز -درحالی انرژی‌های تجدیدپذیر می‌توانند به حل بسیاری از چالش‌ها اعم از زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی مرتبط با انرژی‌های سنتی کمک کنند که با چالش‌های متعدد و جدی نیز مواجه هستند.

فاطمه راضی، عضو هیأت علمی و رئیس دانشکده انرژی و امیر علی سیف الدین، عضو هیأت علمی دانشکده انرژی، دانشگاه تهران در نوشتاری مفصل با تأکید بر ضرورت توجه به انرژی‌های تجدیدپذیر و سیاست‌های آن در ادامه به مزایا و فواید انرژی نوین و ابزارهای حکمرانی گذار از انرژی‌های فسیلی اشاره کرده‌اند و در پایان با اظهار تأسف از این‌که ایران نه تنها از کشورهای دیگر در زمینه تولید توان خورشیدی عقب است بلکه از برنامه کشوری هم فاصله دارد اظهار امیدواری کرده‌اند با همت محققان کشور این فاصله برطرف شود.

در ابتدای این نوشتار با اشاره به اهمیت توجه به انرژی‌های تجدیدپذیر و سیاست های ایران در این حوزه آمده است: انرژی نقش حیاتی در زندگی ما ایفا می‌کند و به ما این امکان را می‌دهد که کارهای روزمره خود را انجام داده و فعالیت‌های اقتصادی، اجتماعی و توسعه‌ای را پیش ببریم. ما به قدری به انرژی وابسته‌ایم که تصور شرایط زندگی امروزی بدون دسترسی به منابع انرژی مقرون به‌صرفه(ارزان)، قابل اعتماد و کافی دشوار است.

انرژی ‌ای فسیلی تا اوایل دهه ۱۹۷۰ تقریبا هر سه شرط، ارزان بودن، فابل اعتماد بودن و کافی بودن را داشتند، بعد از شوک نفتی،و دهه بعد با ظهور اثرات جانبی زیست محیطی ناشی از مصرف انرژی‌های فسیلی، برای این نوع انرژی‌ها تقریبا هر سه شرط یاد شده زیر سئوال رفت، نوسان های شدید قیمتی، تحریم های نفتی، نیاز به سرمایه گذاری بسیار زیاد برای ایجاد پالایشگاه های تولید فراورده های نفتی، و مهم تر از همه و اثرات جانبی زیست محیطی بخصوص در شهرها یا بارش باران های اسیدی، و گسترش بیماری‌های ناشی از آلایندگی این نوع سوخت‌ها و پدیده تغییر اقلیم که گفته می‌شود سوخت‌های فسیلی متهم اصلی کسترش آن هستند، باعث شد تا بحث یافتن سوخت‌های جایگزین و بخصوص انرژی‌های جایگزین تجدیدپذیر که کمترین اثرات جانبی محیط زیستی را دارند در دستور کار نهادهای حکمرانی و به تبع آن نهادهای علمی‌شود.

در بخش دیگر این نوشتار با تأکید بر مزایای استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر خاطرنشان شده‌اند: انرژی‌های تجدیدپذیر می‌توانند به حل بسیاری از چالش‌های زیستمحیطی، اقتصادی، و اجتماعی مرتبط با انرژی‌های سنتی کمک کنند. کاهش تغییرات اقلیمی) کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای (حفظ منابع طبیعی) بر پایه منابع نامحدود و طبیعی و جلوگیری از تخریب گسترده محیط زیست، (تنوع‌بخشی به منابع انرژی و امنیت انرژی )کاهش وابستگی به واردات و افزایش امنیت انرژی، (کاهش آلودگی هوا و بهبود سلامت عمومی) بهبود کیفیت هوا و سلامت عمومی به دلیل پاک بودن و کاهش هزینه های درمان بیماری های مربوط به آلودگی هوا، (ایجاد اشتغال و توسعه اقتصادی پایدار) ناشی از صنایع مرتبط با انرژی تجدیدپذیر، (کاهش هزینه‌های انرژی) به دلیل هزینه های بسیار پایین تولید انرژی تجدیدپذیر،(پاسخ به تقاضای رو به افزایش انرژی) بدون کاهش منابع و تخریب محیط زیست (و در نهایت قابلیت انعطاف و انطباق پذیری انرژی‌های تجدیدپذیر) به دلیل مقیاس پذیری از خیلی بزرگ در سطح ملی تا در سطح خانگی( u۱۶۰۸ و حتی کمک به کاهش فقر و افزایش رفاه اجتماعی خانوارهای کم درآمد از مزایایی است که برای این نوع انرژی‌ها برشمرده شده است.

مهم‌ترین چالش‌های توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر

این دو عضو هیأت علمی دانشگاه تهران درباره چالش‌های پیش روی استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر هم چنین گفته‌اند: انرژی‌های تجدید پذیر با وجود مزایای بسیار که به تعدادی از آن‌ها اشاره شد، با چالش‌های متعدد و جدی نیز مواجه است. این چالش‌ها سرعت پیشرفت این حوزه را کاهش می‌دهد از مهم‌ترین چالش‌های توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱- هزینه‌های اولیه نصب و راه‌اندازی بالا

۲- نوسانات منابع انرژی و عدم پیش‌بینی‌پذیری دقیق تولید انرزی به دلیل وابستگی به شرایط آب و هوایی

۳- محدودیت‌های (ظرفیت پایین و هزینه بالای) ذخیره‌سازی انرژی

۴- چالش‌های زیرساختی ناشی از کمبود شبکه‌های انتقال و توزیع مناسب و نیاز به روزآمدسازی شبکه‌ها

۵- چالش‌های سیاسی و قانونی به دلیل نبود سیاست‌های حمایتی کافی و مقاومت‌های سیاسی و اقتصادی

۶- موانع مالی و سرمایه‌گذاری نظیر ریسک‌های سرمایه‌گذاری و دسترسی محدود به منابع مالی

۷- مسأله پذیرش اجتماعی و فرهنگی به دلیل نبود آگاهی عمومی یا مقاومت در برابر تغییر به دلیل نگرانی از تأثیرات 
زیست محیطی یا مناظر طبیعی

۸- چالش‌های فن‌آوری نظیر کارآیی پایین برخی فن‌آوری‌ها یا فقدان دسترسی به فن‌آوری‌های پیشرفته

۹- مساله رقابت با سوخت‌های فسیلی به دلیل هزینه‌های پایین سوخت‌های فسیلی یا انجماد اقتصادی نفت و گاز.

با وجود این چالش‌ها، توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر همچنان به عنوان اولویت اصلی برای دستیابی به انرژی پایدار و کاهش تغییرات اقلیمی است. از این روی عزم جهانی برای غلبه بر این چالش‌ها شکل گرفته و نهادهای موثر بین‌المللی نظیر سازمان ملل و سازمان‌های وابسته به آن برای توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر و رفع چالش‌های فوق و حتی ایجاد موانع در مسیر توسعه سوخت‌های فسیلی تلاش‌های جدی انجام می‌دهند.

در ادامه این نوشتار با بیان این‌که برای رفع یا مقابله با چالش‌های پیش روی توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر، دو مسیر بطور همزمان از سوی کشورهای پیش رو طی می‌شود، در ادامه آمده است: مسیر اول ارتقای علوم و فن‌آوری و استفاده از علوم و فن‌آوری بسیار روزآمد برای افزایش کارآیی تبدیل انرژی با هدف رقابتی سازی و اقتصادی کردن استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر در کنار و مقابل انرژی‌های فسیلی و مسیر دوم به‌کارگیری حکمرانی گذار انرژی شامل حمایت تدریجی برای استقرار زیست بوم انرژی‌های تجدیدپذیر و کاهش سرمایه‌گذاری یا ایجاد کاربردهای جدید

غیر سوختی برای فرآورده‌های سوخت‌های فسیلی با هدف همراه سازی اقتصادی- اجتماعی جامعه به نحوی که سرمایه‌گذاری‌ها و کاربری‌های موجود سوخت‌های فسیلی زندگی اقتصاد و اجتماعی را دچار قفل شدگی نکنند و بعلاوه به دلیل تعجیل غیر ضرور، سرمایه‌‌های موجود هدر شود.

در این نوشتار درباره ابزارهای حکمرانی گذار انرژی گفته شده است:

برای توسعه و گسترش انرژی‌های تجدیدپذیر، از مجموعه‌ای از ابزارها و سیاست‌ها استفاده می‌شود که به دولت‌ها، صنایع و جوامع کمک می‌کنند تا به اهداف انرژی پایدار دست یابند. این ابزارها که به عنوان حکمرانی گذار انرژی بسته‌بندی می‌شوند، می‌توانند شامل سیاست‌های مالی، فن‌آورانه، آموزشی و تشویقی باشند که در ادامه به مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌شود:

۱- سیاست‌های مالی و مشوق‌های اقتصادی

بدیهی است که نخستین و مهم‌ترین پیشران هر تغییری موافقت و حمایت دولت است، این امر در مورد انرژی‌های تجدیدپذیر هم صادق است. ایجاد سازمان توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی به عنوان سازمان متولی توسعه این نوع انرژی نخستین گام بود. این سازمان توسعه و بهره‌برداری از انرژی‌های تجدیدپذیر را تسهیل و تسریع می‌کند.

در گام بعدی اقدامات زیر صورت گرفته است:

- یارانه‌ها، مشوق‌های مالیاتی: ارائه یارانه به تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان انرژی‌های تجدیدپذیر یا معافیت‌های مالیاتی) بر درآمد یا کاهش مالیات بر ارزش افزوده (برای نصب و استفاده از فن‌آوری‌های انرژی پاک به نحوی که هزینه‌های اولیه نصب و راه‌اندازی این سیستم‌ها را کاهش دهند.

 - قوانین الزام‌آور برای مصرف انرژی‌های تجدیدپذیر: ایجاد سهمیه‌های اجباری برای مصرف انرژی‌های تجدیدپذیر در سطح ملی یا منطقه‌ای، به‌گونه‌ای که شرکت‌ها و صنایع ملزم به استفاده از این انرژی‌ها شوند.

- تعیین تعرفه‌های خرید تضمینی (Feed-in Tariffs): دولت از طریق تعیین قیمت‌های خرید تضمینی تولیدکنندگان انرژی تجدیدپذیر را تشویق می کنند. این سیاست به تولیدکنندگان این امکان را می‌دهد که انرژی تولیدی خود را با قیمت‌های بالاتر از بازار به شبکه بفروشند.

- ایجاد صندوق‌های سرمایه‌گذاری برای انرژی‌های تجدیدپذیر: دولت و بانک‌ها می‌توانند صندوق‌های ویژهای را برای سرمایه‌گذاری در پروژه‌های انرژی‌های پاک ایجاد کنند و سرمایه‌گذاران خصوصی را به مشارکت در این پروژه‌ها تشویق کنند.

- اعطای وام‌های کم‌بهره یا بی‌بهره: ارائه تسهیلات مالی مانند وام‌های کم‌بهره یا بدون بهره برای سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها و فن‌آوری‌های تجدیدپذیر.

- بیمه و تضمین‌های مالی: ایجاد سازوکارهای بیمه‌ای و تضمین مالی برای کاهش ریسک سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر.

۲- سیاست‌های توسعه بازار

- ایجاد بازارهای انرژی پاک: توسعه بازارهای رقابتی برای خرید و فروش انرژی تجدیدپذیر به افزایش دسترسی به این منابع و کاهش هزینه‌ها کمک می‌کند. بازارهای کربن و اعتبارات انرژی پاک نیز می‌توانند به افزایش سرمایه‌گذاری در این بخش منجر شوند.

 - تشویق استفاده خانگی از انرژی‌های تجدیدپذیر: ارائه مشوق‌هایی برای نصب پنل‌های خورشیدی در خانه‌ها یا استفاده از سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی تجدیدپذیر.

- پشتیبانی از پروژه‌های کوچک و محلی: حمایت از بازارهای خاص و گمنام، پروژه‌های تخصصی، محلی و کوچک مقیاس، مانند نیروگاه‌های بادی محلی یا نیروگاه‌های خورشیدی خانگی.

۳- مقررات و استانداردهای قانونی

- استانداردهای حداقل تولید انرژی‌های تجدیدپذیر: دولت مقرراتی را تصویب می کنند که به موجب آن شرکت‌های برق موظف باشند درصدی از برق تولیدی خود را از منابع تجدیدپذیر تأمین کنند. این امر باعث افزایش تقاضا برای انرژی‌های پاک می‌شود.

- توسعه مقررات‌های کارآیی انرژی: تنظیم مقرراتی برای افزایش بهره‌وری انرژی در ساختمان‌ها، صنایع و تجهیزات الکترونیکی، که موجب کاهش مصرف انرژی و تسهیل توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر می‌شود.

 - توسعه مقررات انتشار کربن (Carbon Trading) یا دولت از ابزارهایی مانند تجارت کربن مالیات کربن استفاده می‌کنند تا انتشار دی‌اکسید کربن را محدود کنند و شرکت‌ها را به استفاده از منابع انرژی تجدیدپذیر ترغیب کنند.

- کاهش موانع دیوان سالارانه: کاهش فرآیندهای پیچیده قانونی و اداری برای صدور مجوزهای نصب و بهره‌برداری از انرژی‌های تجدیدپذیر.

 - توسعه شفافیت در قوانین و مقررات: ایجاد چارچوب‌های قانونی شفاف و مشخص برای سرمایه‌گذاری و استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر.

۴- بهبود و توسعه زیرساخت‌های مرتبط با انرژی‌های تجدیدپذیر

 - توسعه شبکه‌های برق هوشمند و ارتقاء سیستم انتقال انرژی: توسعه و تقویت شبکه‌های انتقال برق برای بهره‌برداری بهینه از منابع انرژی تجدیدپذیر ضروری است. بخشی از انرژی‌های تجدیدپذیر همانند انرژی باد یا انرژی خورشید، جزو انرژی‌های ناپایدار طبقه‌بندی می‌شوند زیرا میزان تولید آن‌ها در ساعت‌های مختلف روز و روزهای مختلف سال متفاوت است و کنترلی بر میزان تولید وجود ندارد. شبکه‌های هوشمند به مدیریت بهتر این نوع انرژی‌های ناپایدار کمک می‌کنند و قابلیت ذخیره‌سازی و استفاده بهتر از این انرژی‌ها را افزایش می‌دهند.

- بهبود زیرساخت‌های ذخیره‌سازی انرژی: توسعه فن‌آوری‌های ذخیره‌سازی انرژی (مانند باتری‌های پیشرفته) به ثبات تأمین انرژی‌های تجدیدپذیر کمک می‌کند. این سیستم‌ها امکان ذخیره‌سازی انرژی را برای زمان‌هایی که تقاضا بالا است یا منابع تجدیدپذیر کافی نیستند، فراهم می‌آورند.

۵- آموزش و آگاهی‌بخشی عمومی

- آموزش نیروی کار متخصص و مهارت‌افزایی: ایجاد دوره‌ها و برنامه‌های آموزشی تخصصی منجر به اخذ مدرک یا گواهی نامه در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر، از جمله آموزش نصب و بهره‌برداری از تجهیزات خورشیدی، بادی و زیست‌توده، به ایجاد نیروی کار ماهر در این حوزه کمک می‌کند.

- افزایش آگاهی عمومی: برگزاری برنامه‌های آگاه سازی و آگاهی‌بخشی عمومی در مورد مزایای انرژی‌های تجدیدپذیر و تشویق مردم و کسب وکارها به استفاده از آن‌ها.

۶- توسعه فن‌آوری و تحقیق و توسعه

- سرمایه‌گذاری در نوآوری‌های فن‌آورانه: یکی از ابزارهای کلیدی توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر، سرمایه‌گذاری در پژوهش و توسعه فن‌آوری‌های نوین است. این سرمایه‌گذاری شامل ارتقای کارآیی سلول‌های خورشیدی، بهبود عملکرد توربین‌های بادی، و نوآوری در زمینه انرژی‌های دریایی و زمین‌گرمایی می‌شود.

 - حمایت از مراکز پژوهشی: ایجاد و حمایت از مراکز پژوهشی در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر به گسترش فن‌آوری‌های نوین و کاهش هزینه‌های تولید این منابع کمک می‌کند.

۷- توافقات و همکاری‌های بین‌المللی

- مشارکت در توافقات بین‌المللی: دولت از طریق شرکت در توافقات بین‌المللی مانند توافقنامه پاریس برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و افزایش استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر، به توسعه این بخش در سطح جهانی کمک کنند.

- انتقال فن‌آوری: کشور و شرکت‌ها می‌توانند از طریق همکاری‌های بین‌المللی در انتقال فن‌آوری و دانش فنی به یکدیگر کمک کرده و دسترسی کشورهای در حال توسعه به تکنولوژی‌های انرژی‌های تجدیدپذیر را افزایش دهند.

اقدامات ایران در توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر

در بخش اقدامات ایران در توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر این نوشتار آمده است:

جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان نفت و گاز جهان، در سال‌های اخیر تلاش‌هایی برای توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر انجام داده است. این تلاش‌ها را می تواند در سه نسل طبقه‌بندی کرد:

۱- تلاش‌های متمرکز دولت و وزارت نیرو

شاید نیروگاه برق آبی شوشتر خوزستان را به عنوان نخستین نیروگاه برق آبی و اولین پروژه انرژی تجدیدپذیر برقی بتوان نام برد که در سال ۱۳۱۰ به بهره‌برداری رسید. نیروگاه‌های برق آبی در دهه ۳۰ و ۴۰ هجری شمسی بطور گسترده مورد توجه قرار گرفت. کلنگ اولین نیروگاه اتمی کشور به عنوان یکی از انواع انرژی‌های پاک در سال ۱۳۵۴ به زمین زده شد. نخستین تولید زیست توده به روش امروزی برای تولید متان در سال ۱۳۵۴ در روستای نیاز اباد لرستان ساخته شد. بعد از انقلاب مرکز تحقیقات انرژی‌های نو سازمان انرژی اتمی پژوهش‌هایی در حوزه بیوگاز انجام داد وزارت جهاد سازندگی گسترده ترین اقدامات را در حوزه بیوگاز انجام داد و واحدهایی را در استان های ایلام، کردستان و سیستان و بلوچستان احداث کرد. سال ۱۳۷۰ نیروگاه بادی منجیل با توربین های بادی دانمارکی راه اندازی شد و یک دهه بعد در سال۱۳۸۱  اولین چاه اکتشافی نیروگاه زمین گرمایی مشکین شهر حفر شد.

سازمان انرژی‌های نو ایران (سانا) به استناد ماده ۴ قانون برنامه سوم توسعه در سال ۱۳۷۹ به عنوان نهاد متولی انرژی‌های نو به صورت شرکت سهامی خاص تأسیس شد. این سازمان براساس ماده ۳ قانون اصلاح الگوی مصرف و براساس لایحه تاسیس۱۳ ماده‌ای سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری ایران، از ادغام سازمان انرژی‌های نو ایران (سانا) و سازمان بهره‌وری انرژی ایران (سابا) به صورت یک موسسه دولتی به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید.

۲- تلاش‌های گسترش تولید و استفاده از انرژی‌های نو از طریق خرید تضمینی برق

دوره دوم که از دهه ۱۳۹۰ شروع شد، با توجه به محدودیت‌های مالی دولت و قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل ۴۴ ، تلاش شد در قالب خرید تضمینی برق تجدیدپذیر با قیمت تا ۵ برابر قیمت انرژی فسیلی، از تولید این نوع برق توسط بخش خصوصی حمایت شود. در ادامه سه اقدام دیگر نیز صورت گرفت، ستاد توسعه فن‌آوری‌های انرژی‌های تجدیدپذیر در معاونت علمی راه‌اندازی شد و این ستاد سند راهبرد ملی توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر را در سال ۱۳۹۴ به تصویب ستاد نقشه جامع علمی کشور رساند. حمایت های معاونت علمی و فن‌آوری ریاست جمهوری به گسترش آموزش‌های رسمی و پژوهش‌های علمی انرژی‌های تجدیدپذیر کمک قابل توجهی کرد و آیین نامه مشترکی که توسط معاونت علمی و فن‌آوری رییس جمهور و وزارت نیرو به تصویب هیات دولت رسیده بود، کلیه وزارتخانه‌ها و سازمان های دولتی را مکلف کرد درصدی از انرژی صرفی خود را از محل تجدیدپذیر تامین کنند. این امر به گسترش بازار انرژی‌های تجدیدپذیر در بخش دولتی منجر شد. صدور مجوز تأسیس نیروگاه‌های انرژی تجدیدپذیر با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی توسط وزارت نیرو، در ای دوره رشد شتابانی داشت. قابلیت استفاده از منابع صندوق توسعه ملی، صندوق پژوهش و فن‌آوری صنعت برق و انرژی و تبصره‌های ۱۴و ۱۸ قوانین سالانه بودجه، در کنار قانون خرید تضمینی انرژی تجدیدپذیر تولید شده، این مجوزها را جذاب کرده بود.

۳- قانون جهش تولید دانش بنیان و فراهم‌سازی بسته کامل حمایتی از توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر

ماده ۱۶ قانون جهش تولید دانش بنیان مصوب ۱۴۰۱، کامل‌ترین بسته حمایتی از را برای توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر ایجاد کرد، در این ماده قانونی، صنایع با قدرت مصرف بیش از یک مقاوات موظف شده بودند تا ۵ درصد از برق مصرفی خود را از برق تجدیدپذیر استفاده کنند. که در صورت عدم تامین، معادل آن مقدار برق مصرفی با تعرفه تجدید پذیر محاسبه می‌شد و منابع حاصل برای توسعه این صنعت اختصاص می‌یافت. بدین ترتیب، بسته های سیاستی کامل شد و منجر به ایجاد صندوق مالی، بازار انرژی تجدیدپذیر، ابزار جریمه، حمایت از تحقیق و توسعه، در کنار ابزارهای قبلی شد.

در ادامه نوشتار این دو عضو هیأت علمی دانشگاه تهران درباره جایگاه تکنولوژی ساخت سلول‌های خورشیدی در ایران گفته شده است:

ساخت ماژول خورشیدی چند مرحله مهم و اساسی دارد که عبارتند از:

- استخراج و فرآوری سیلیس

- تولید سیلیکون متال

- تولید پلی سیلیکون

- تولید شمش و ویفر

- تولید سلول خورشیدی

- تولید ماژول خورشیدی

ساخت سلول خورشیدی خود مرحله ی مجزایی را شامل می‌شود که در سطح تکنولوژی های پیشرفته به حساب می‌آید. در بخش استخراج و فرآوری معادن با ظرفیت‌های قابل توجهی در کشور وجود دارند که از جمله می‌توان به معادن خوی اشاره کرد که دارای سیلیس با خلوص بالا هستند.

در مرحله ساخت سیلیکون متال چند شرکت در حال تأسیس وجود دارند و برخی از آن‌ها بنا به چند گزارش ارائه شده موفق به تولید این حلقه از زنجیره تولید ماژول خورشیدی شده‌اند. اما حداقل ظرفیت اقتصادی مستقل از زنجیره ۱۵هزارتن می‌باشد. این میزان تولید هنوز میسر نشده است. از طرف دیگر به جهت تولید اقتصادی این محصول میانی، لازم است به مسئله صادرات هم توجه شود. تا سال ۱۴۰۳ همه سیلیکون متال تولیدی باید صادر می‌شد و از سال ۱۴۰۴ به بعد علاوه برصادرات در کارخانه‌هایی که جهت تولید ویفر سیلیکونی تأسیس می‌شدند بکار گرفته می‌شد. اما متأسفانه برنامه صادرات بدلایلی از جمله تأیید نشدن استاندارد محصول تولید شده توسط شرکت‌های اروپایی به دلیل تحریم، صادرات سیلیکون متال تولید شده طبق برنامه نتوانست ادامه پیدا کند. لذا برخی از کوره‌های تولید هم از کار باز ماندند. در نتیجه در ادامه روند تولید سلول خورشیدی تولید پلی سیلیکون هم به نتایج مطلوبی نرسید. البته ادامه این زنجیره با واردات ویفرهای پلی سیلیکون ادامه پیدا کرد.

در این راستا چند شرکت برای تولید شمش و ویفر سیلیکون و همچنین تولید سلول خورشیدی اقداماتی را انجام دادند. حتی تحقیقاتی در این بخش بشکل آزمایشگاهی در کشور انجام شد که همچنان ادامه دارد. بدلیل امکان واردات سلول خورشیدی از کشورهای دیگر (مثل چین) با قیمت مناسب و کمتر از قیمت تولید شده در داخل کشور مراحل بعدی با سرعت بیشتری و حتی خیلی زودتر از مراحل قبل شروع شد و شرکت‌های بسیاری وارد عرصه ساخت ماژول خورشیدی و تولید انرژی الکتریکی شدند. البته برای تولید انرژی الکتریکی از ماژول خورشیدی باید صنایع دیگری هم وارد میدان می‌شدند از جمله شرکت‌های سازنده اینورتر، صنایع آلومینیوم (برای قاب ماژول)، شیشه (برای روی پنل خورشیدی) و مس (برای سیم کشی‌ها و کابل‌های مورد نیاز). این نوشتار با اظهار تأسف از این‌که ما نه تنها از کشورهای دیگر در زمینه تولید توان خورشیدی عقب هستیم بلکه از برنامه کشوری هم فاصله داریم، یادآور شده‌اند: تا سال ۱۴۰۲ میزان توان خورشیدی تولید شده حدود ۵۰۰ مگاوات بوده است که این رقم باید به حدود ۱۰۰۰ مگاوات (یعنی۱  گیگاوات) می‌رسید. در همین زمان حدود ۷۰۷ گیگاوات توان خورشیدی در دنیا نصب شده که در سال ۲۰۲۰ میلادی چیزی حدود ۸۵۶ تراوات ساعت (هر تراوات ساعت معادل  ۱۰۰۰  گیگاوات ساعت است) انرژی الکتریکی از خورشید تولید کرده است.