شیلی قربانی اشتهای سیری‌ناپذیر جهان برای لیتیوم

به گزارش معدن نیوز -لیتیوم سبک‌ترین فلز در بین تمام فلزات است. نرم و چکش خوار با ظرفیت بالا برای ذخیره انرژی، ماده ایده آلی برای ساخت باتری های سبک وزن و قابل شارژ است. 

تقاضا برای این فلز برای باتری های لیتیوم یونی برای تامین انرژی دستگاه های تلفن همراه به مدت سه دهه به شدت افزایش یافته است. اما در حالی که باتری های تلفن همراه تنها به یک دهم اونس کربنات لیتیوم نیاز دارند، یک باتری ماشین الکتریکی معمولی به 130 پوند نیاز دارد که میزانی حدود 20000 برابر است. اما سوال اینجاست که جهان حاضر به پرداخت چه هزینه های زیست محیطی برای فلزات مورد نیاز برای روی آوردن به خودروهای الکتریکی است؟ 

این سوال به فوریت در آمریکای جنوبی پرسیده می شود، جایی که نگرانی های فزاینده ای وجود دارد که آنچه برای آب و هوای جهانی خوب است ممکن است برای برخی از کمیاب ترین و با ارزش ترین اکوسیستم های جهان فاجعه بار باشد.

حمایت جهانی از انرژی پاک که نمونه آن افزایش تقاضا برای لیتیوم است، واقعیت های نگران کننده ای را در آمریکای جنوبی ایجاد کرده است. انتقال به سمت باتری‌های لیتیوم یونی نشان‌دهنده گامی به سوی پایداری است، اما این انتقال جهانی بدون هزینه در ابعاد مختلف انجام نمی‌شود. در حالی که همگان گام‌های جهانی را به سوی آینده‌ای سبزتر تحسین می‌کنیم، مهم است که چالش‌های موجود در تولید این راه‌حل‌های انرژی پاک را بپذیریم.

منطقه ای دورافتاده که در مرزهای بین آرژانتین، بولیوی و شیلی قرار دارد به مثلث لیتیوم معروف شده است، زیرا تمرکز ناگهانی و هجوم جهانی برای فلزی است که در ساخت باتری‌های لیتیوم یونی برای کربن زدایی خودروهای جهان ضروری است. پیش بینی می شود تقاضا برای لیتیوم تا سال 2030 چهار برابر شود و به 2.4 میلیون تن در سال برسد و پیش بینی می شود که قیمت ها در بازارهای جهانی در سال گذشته نزدیک به ده برابر شده است.

مثلث لیتیوم شامل مجموعه ای از حوضه های محصور در ارتفاع بیش از 10000 فوت در رشته کوه های آند است. آب باران از قله‌های کوه‌های اطراف هزاران سال است که به حوضه‌ها سرازیر شده و دریاچه‌ها، تالاب‌ها و نمک‌دان‌ها را تشکیل می‌دهد و همچنان در زیر زمین تجمع می‌یابد. آب مقادیر زیادی کربنات لیتیوم و نمک‌های سدیم، بور، پتاسیم و منیزیم را به همراه داشته است که از کوه‌ها فرسایش می‌یابند.

شوری آب در حوضه ها از مکانی به مکان دیگر متفاوت است. آب شیرین تازه وارد شده حیاتی برای حیات وحش و جوامع انسانی معمولاً در اطراف لبه حوضه ها یافت می شود، در حالی که آب شورتر به طور کلی به مرکز نزدیک تر است، جایی که دهه ها تبخیر در نور شدید خورشید در ارتفاعات باعث کاهش آب و غلظت لیتیوم و سایر نمک ها شده است.

اکنون، شرکت‌های معدنی قصد دارند لیتیوم را با تسریع چشمگیر این تبخیر طبیعی، با پمپاژ آب شور زیرزمینی از چاه‌ها به حوضچه‌های تبخیر وسیعی که در ده‌ها مایل مربع از نمک‌زارها ایجاد می‌کنند، استخراج کنند. در مجموع، حدود 50 پروژه در حال حاضر تنها در شمال غربی آرژانتین مجوز دارند یا در حال بحث فعال هستند و منطقه ای بزرگتر از دلاور را پوشش می دهند.

به طور معمول، پس از یک سال یا بیشتر قرار گرفتن در معرض نور خورشید، زمانی که غلظت کربنات لیتیوم در آب از 3.5 درصد بیشتر شود، آب نمک با کامیون برای عملیات شیمیایی بیشتر برای استخراج لیتیوم ارسال می شود. ویکتوریا فلکسر، شیمیدان در CONICET، محاسبه می کند که تا این زمان، به ازای هر تن کربنات لیتیوم جمع آوری شده، حدود نیم میلیون گالن آب تبخیر شده است.

تخریب محیط زیست یک واقعیت تلخ است

 پیامدهای زیست محیطی ناشی از استخراج لیتیوم واضح و گسترده است. مقادیر انبوه آب شیرین، که به عنوان یک منبع گرانبها در این مناطق خشک طبقه بندی می شود، برای عملیات استخراج لیتیوم منحرف می شود و به تصفیه آب نمک های حاوی لیتیوم کمک می کند. 

این امر جوامع محلی و حیات وحش را به فکر فرو برده است و آن ها از احتمال وقوع فجایع زیست محیطی در پی این استخراج خبر می دهند. اسید سولفوریک و هیدروکسید سدیم مورد استفاده در استخراج لیتیوم به خاک و آب نفوذ می کنند و اکوسیستم های موجود محلی را مسموم می کنند و گونه های جانوری و گیاهی بومی مناطق محل استخراج را در معرض خطر قرار می دهند. تحقیقات مجله Proceedings of the Royal Society نشان می دهد که دو گونه فلامینگو در شیلی به دلیل استخراج لیتیوم در معرض خطر هستند.

جنگل زدایی، تخریب زیستگاه ها و آلودگی آب تلفات زیست محیطی ناشی از تغییرات اقلیمی را تشدید می کند. 

این امر موجب می شود که تعادل ظریف موجود در طبیعت مختل می شود که آسیب های طولانی مدتی بر پیکر محیط زیست برجای می گذارد که چندین نسل طول می کشد تا بهبود یابد. 

دی اکسید کربن و سایر انتشارات گلخانه ای که با فرآیند استخراج و تولید لیتیوم به وجود می آیند برای آب و هوا بدتر از تولید وسایل نقلیه با سوخت فسیلی هستند. مطالعه ای از وال استریت ژورنال در سال 2019 نشان داد که 40 درصد از کل تأثیرات آب و هوایی ناشی از تولید باتری های لیتیوم یونی از خود فرآیند استخراج است.

طبق گزارش سازمان زمین شناسی ایالات متحده، بیش از نیمی از ذخایر لیتیوم جهان در آب های زیرزمینی باستانی در مثلث لیتیوم حل شده است. کنگلومراهای معدنی جهانی در حال رقابت برای گرفتن این فلز با پمپاژ آب و انتقال آن به سطح و تبخیر آن در خورشید برای تغلیظ کربنات لیتیوم موجود در آن هستند.
 

جوامع بومی در معرض تهدید هستند

مردم بومی آمریکای جنوبی تحت تأثیر منفی استخراج لیتیوم هستند و این عمل صدها نفر را از سرزمینی که زمانی خانه می نامیدند رانده شده اند. غول های معدنی در منطقه در ابتدا متعهد شدند که با جوامع بومی در مورد استخراج لیتیوم در زمین خود مشورت کنند تا مطمئن شوند که از نظر محیط زیست استخراج لیتیوم سالم و با کمترین تاثیر بر محیط زیست است. 

با این حال، این شرکت ها از گوش فرا دادن به صدای بومیان و فعالان محیط زیستی در مورد نحوه عملکرد خود خودداری کرده اند. رهبران جامعه مشخصا خواستار استخراج و انتقال سود به سمت شرکت های بزرگ شده اند.

جامعه بومی در صحرای آتاکامای شیلی دارای دو شرکت معدنی است که در آنجا مستقر هستند. فرانسیس ماندوکا، رئیس واحد محیط زیست شورای بومی آتاکاما، گفته است که معادن لیتیوم به عنوان انرژی پایدار شناخته می شوند. 

اما همه داستان اینگونه بی عیب و نقص نیستند زیرا آنها یک منطقه را برای ارضای منطقه دیگر خراب می کنند. جامعه محلی در این خصوص احساس ناامیدی و نگرانی می کند زیرا حوضچه هایی که قبلاً برای استفاده های غیرصنعتی استفاده می کردند به مواد شیمیایی مضر آلوده شده اند و اکنون عملا غیرقابل استفاده هستند.

مبارزات اجتماعی و مسائل حقوق بشر

افزایش تقاضای لیتیوم به درگیری‌های اجتماعی دامن می‌زند که الگوی تاریخی تلخ امپریالیسم سبز را که توسط ریچارد گروو توضیح داده شده است، منعکس می‌کند که در آن مردمان بومی به نام استخراج منابع از سرزمین‌ها و جوامع اجدادی خود آواره می‌شوند.

تظاهرات در شیلی و بولیوی پویا و نمادی از قدرت روشن و صدای رسای مردم است. 

شرکت‌های معدنی که منافع اقتصادی غول های صنعتی آن ها را هدایت می‌کنند از قدرت و نفوذ قابل توجهی برخوردارند، در حالی که جوامع بومی فاقد منابع و حمایت قانونی برای حمایت از حقوق طبیعی و زیست محیطی خود هستند که این امر استثمار و به حاشیه راندن این جوامع را تداوم می بخشد.

حفظ محیط زیست

مردم بومی به دلیل پیوند ریشه ای عمیق خود با زمین و ثروت دانش نسلی که دارند، نقش محوری در حفظ محیط زیست دارند. در طول قرن ها آنها درک عمیقی از اکوسیستم ها، گیاهان و حیات وحش پرورش داده اند و خرد ارزشمندی را در طول نسل ها منتقل کرده اند. این دانش سنتی به عنوان مخزن شیوه های پایدار عمل می کند و به حفظ تنوع زیستی و حفظ تعادل های ظریف اکولوژیکی کمک می کند. رویکرد کل نگر آنها شامل باورهای معنوی، اخلاق و مناسک است و از حفظ زیستگاه های طبیعی اطمینان می دهد.

 در شیلی، جابجایی مردم بومی این شیوه‌های جامع را مختل کرد و منجر به کاهش شدید ماهی‌های حوضچه‌های اطراف شد و گونه‌های فلامینگو در سالارس آتاکاما را به خطر انداخت.

با توجه به همه این چالش ها، ایجاد تعادل بین تقاضای جهانی برای لیتیوم با حفظ محیط زیست آمریکای جنوبی و رفاه جوامع بومی آن نه تنها یک الزام اخلاقی بلکه یک ضرورت برای آینده ای هماهنگ و پایدار است. این یک یادآوری آشکار از نیاز فوری به اقدامات پایدار و حمایت از طبیعت و حقوق بشر است.