معاون امور معدنی فولاد سنگان:
روند واگذاری معادن، فرصت‌های معدنی جدید را محدود کرده است
حسین عباس‌نیا، معاون امور معدنی فولاد سنگان، به تشریح وضعیت تأمین مواد اولیه و چالش‌های صنعت معدن پرداخت و تأکید کرد: در صنایع معدنی، اولین حلقه زنجیره تولید، معدن است. از معادن، صنایع پایین‌دستی شکل می‌گیرد که شامل صنایع فرآوری و تولید فلزات مختلف مثل فولاد، مس و آلومینیوم می‌شود. در واقع، تمامی این صنایع به تأمین پایدار مواد اولیه از معادن وابسته‌اند.
حسین عباس‌نیا، معاون امور معدنی فولاد سنگان، به تشریح وضعیت تأمین مواد اولیه و چالش‌های صنعت معدن پرداخت و تأکید کرد: در صنایع معدنی، اولین حلقه زنجیره تولید، معدن است. از معادن، صنایع پایین‌دستی شکل می‌گیرد که شامل صنایع فرآوری و تولید فلزات مختلف مثل فولاد، مس و آلومینیوم می‌شود. در واقع، تمامی این صنایع به تأمین پایدار مواد اولیه از معادن وابسته‌اند.
عباس‌نیا در خصوص تأمین سنگ‌آهن مورد نیاز فولاد سنگان گفت: ما بخشی از نیازهای خود را از معدن سنگان دریافت می‌کنیم و دولت نیز سهمیه‌ای برای تأمین این ماده خام به ما اختصاص داده است که از این معدن بتوانیم سنگ‌آهن مورد نیاز خود را دریافت کنیم. بنابراین، به‌طور مستقیم وارد فعالیت‌های معدنی نشده‌ایم؛ زیرا بخشی از نیازهای ما از طرف دولت تأمین می‌شود.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا تمایلی به ورود به استخراج معدن دارند، بیان کرد: با وجود محدودیت‌ها، علاقه‌مند به ورود به حوزه استخراج معدن هستیم، اما نبود ذخایر معدنی آزاد، مانع اصلی این امر است. خوشبختانه ذخایر سنگ‌آهن سنگان این امکان را به ما می‌دهد که در بلندمدت تأمین مواد اولیه را به‌طور پایدار داشته باشیم. در همین راستا، اقدام به خرید ماشین‌آلات جدید و به‌روز کرده‌ایم که به ما این امکان را می‌دهد که توان استخراج خود را افزایش دهیم و بتوانیم به‌طور مستقیم به عملیات استخراج بپردازیم.
عباس‌نیا سپس به روند واگذاری معادن در سال‌های اخیر اشاره کرد و گفت: طی 10 الی 15 سال گذشته، واگذاری‌های گسترده‌ای در بخش معدن صورت گرفته است. بسیاری از افراد با ثبت محدوده‌های معدنی، بدون داشتن توانایی بهره‌برداری از آن‌ها، تنها به حفظ این امتیازات ادامه می‌دهند. اگر به نقشه‌های محدوده‌های معدنی که در وزارت صنعت و معدن موجود است نگاه کنید، می‌بینید که بسیاری از نقاط به‌طور موزاییکی و پراکنده ثبت شده‌اند. این وضعیت باعث شده تا فرصت‌های کمی برای دستیابی به مناطق معدنی جدید وجود داشته باشد. بسیاری از کسانی که محدوده‌های معدنی را ثبت کردند، موفق به کشف مواد معدنی نشدند، اما همچنان محدوده‌ها را در اختیار دارند و رها نمی‌کنند و به محض اینکه مهلت ثبت محدوده‌شان تمام می‌شود، آن را تمدید می‌کنند. حتی گاهی مجوزشان باطل می‌شود اما به محض اینکه دولت مزایده برگزار می‌کند، مجدداً محدوده را می‌گیرند. حتی نمی‌دانند چه ذخایری در این محدوده وجود دارد.
وی همچنین از مشکلات قانونی در ثبت معادن جدید یاد کرد و افزود: در حال حاضر، بسیاری از مناطق معدنی کشور قبلاً ثبت شده‌اند و تنها نقاط بیابانی و کم‌اهمیت باقی مانده است که احتمال کمی برای وجود ذخایر ارزشمند دارند. علاوه بر این، قوانین فعلی به گونه‌ای هستند که هر فرد با حداقل تخصص یا توانایی می‌تواند اقدام به ثبت معدن کند. این موضوع باعث شده تا برخی از محدوده‌های معدنی، سال‌ها در اختیار کسانی باشد که توان و دانش کافی برای بهره‌برداری از آن‌ها را ندارند.
عباس‌نیا افزود: قانون تصویب شده در سال ۱۳۹۰، محدودیت‌های بیشتری را برای ثبت معادن اعمال کرد و وضعیت اندکی بهبود پیدا کرد؛ پیش از آن، فرد تنها با داشتن ملیت ایرانی و ارائه مدارک شناسایی ساده می‌توانست اقدام به ثبت معدن کند. این قوانین سهل‌گیرانه باعث شد که بخش زیادی از محدوده‌های معدنی کشور در اختیار افرادی باشد که عملاً توان بهره‌برداری از آن‌ها را ندارند و فقط این امتیازات را نگه داشته‌اند و در چرخه معیوبی افتاده که مجوزها باطل می‌شود و دوباره افرادی محدوده‌ها را می‌گیرند و امکان اکتشاف از متخصص‌های این بخش سلب شده‌است.
وی با پیش‌بینی آینده صنعت معدن، اظهار داشت: وضعیت فعلی و محدودیت‌های موجود به‌طور جدی مسیر فعالیت‌های معدنی را محدود کرده است. در حال حاضر بزرگ‌ترین تکیه‌گاه ما برای تأمین مواد اولیه، معدن سنگان است و به نظر می‌رسد تا زمانی که این محدودیت‌ها برطرف نشوند، شرایط به همین صورت باقی بماند. برای توسعه پایدار و تأمین مواد اولیه در صنایع معدنی نیاز به یک بازنگری جدی در سیاست‌های واگذاری و قوانین ثبت معادن داریم. به‌ویژه، لازم است که افرادی با تخصص و توانایی فنی بالا، امکان بهره‌برداری از معادن را داشته باشند تا این چرخه معیوب متوقف شود.