آینده سیاست‌های تعرفه‌ای ترامپ؛
مسیری مبهم و تأثیرگذار بر تجارت جهانی
عشق دونالد ترامپ به تعرفه‌ها به اندازه بی‌ثباتی‌های رفتاری او شناخته شده است. برای مدیران اجرایی، صاحبان کسب‌وکارهای کوچک، سرمایه‌گذاران وال‌استریت و دولت‌های خارجی، پیش‌بینی مسیر تبدیل شعارهای حمایت‌گرایانه انتخاباتی ترامپ به سیاست‌های واقعی دشوار است و آینده‌ای پرابهام را پیش روی تجارت جهانی قرار داده است.
عشق دونالد ترامپ به تعرفه‌ها به اندازه بی‌ثباتی‌های رفتاری او شناخته شده است. برای مدیران اجرایی، صاحبان کسب‌وکارهای کوچک، سرمایه‌گذاران وال‌استریت و دولت‌های خارجی، پیش‌بینی مسیر تبدیل شعارهای حمایت‌گرایانه انتخاباتی ترامپ به سیاست‌های واقعی دشوار است و آینده‌ای پرابهام را پیش روی تجارت جهانی قرار داده است.
بلومبرگ اکونومیکس سناریویی منطقی برای آینده ترسیم کرده است، هرچند این طرح به دلیل غیرقابل پیش‌بینی بودن ترامپ با اطمینان بالا ارائه نشده است. این تحلیل بر اساس گفت‌وگو با مقاماتی که در تدوین سیاست‌های تجاری دوره اول ترامپ نقش داشتند و ارزیابی واقعیت‌های سیاسی و اقتصادی شکل گرفته است.
چالش اصلی، جداسازی اظهارات عمومی پرسر‌وصدا ترامپ (مانند تهدید به تعرفه‌های سنگین علیه مکزیک، کانادا و چین) از روندهای کندتر طراحی و اعمال تعرفه‌ها است. ترامپ در کمپین انتخاباتی خود پیشنهاد تعرفه 60 درصدی بر واردات از چین و 10 تا 20 درصدی بر کالاهای سایر کشورها را مطرح کرد. اما پیش‌بینی می‌شود تعرفه‌هایی که در دوره ریاست‌جمهوری خود اعمال می‌کند به صورت تدریجی و هدفمند اعمال شود تا هم اهرم مذاکره و هم درآمد تعرفه‌ای افزایش یابد و در عین حال از تأثیرات تورمی شدید جلوگیری شود.
پیش‌بینی بلومبرگ برای سه موج افزایش تعرفه‌ها
تحلیل بلومبرگ پیش‌بینی می‌کند که موج اول افزایش تعرفه‌ها از تابستان 2025 آغاز شود و تا پایان 2026 تعرفه‌ها بر چین سه برابر شود. همچنین افزایش کمتری بر کالاهای سایر کشورها اعمال خواهد شد، با تمرکز بر کالاهای واسطه‌ای و سرمایه‌ای که تأثیر مستقیم کمتری بر قیمت مصرف‌کننده دارند. این اقدام میانگین تعرفه‌های آمریکا را تا پایان 2026 به 8 درصد می‌رساند.
این سیاست‌ها ممکن است باعث کاهش سهم واردات و صادرات آمریکا از 21 درصد تجارت جهانی به 18 درصد شود و تجارت میان آمریکا و چین به شدت کاهش یابد. همچنین رشد اقتصادی آمریکا با کاهش مواجه شده، بازارهای بورس با چالش‌هایی روبرو شوند و نرخ بیکاری افزایش یابد.
پیچیدگی‌های تیم اقتصادی ترامپ
تیم اقتصادی ترامپ برای اجرای این سیاست‌ها نقش کلیدی دارد. انتخاب اسکات بسنت به‌عنوان وزیر خزانه‌داری نشان‌دهنده تلاش برای اولویت‌بخشی به ثبات بازار است. با این حال، اولویت ترامپ برای رشد اقتصادی بالای 3 درصد، در تضاد با تأثیرات منفی تعرفه‌ها بر زنجیره تأمین و هزینه‌های مصرف‌کننده قرار دارد. با توجه به پیشینه ترامپ، احتمال دارد نخستین اقدام او در دوره دوم ریاست‌جمهوری بازگرداندن تعرفه‌ها به سطحی باشد که در دوره اول ریاست‌جمهوری تا پیش از توافق موسوم به “فاز اول” با چین در ژانویه 2020 اعمال شد. این اقدام با توجه به اینکه چین به تعهدات خود در این توافق پایبند نبوده و مکانیزم اجرایی آن به‌راحتی قابل فعال‌سازی است، منطقی به نظر می‌رسد.
تعرفه‌ها؛ ابزاری برای تقویت جایگاه اخلاقی در مذاکرات
کلیت ویلمز، که در دوره اول ترامپ به اجرای سیاست‌های تعرفه‌ای کمک کرد، این اقدام را “کاملاً قابل توجیه” می‌داند. او معتقد است که این سیاست می‌تواند در مذاکرات با چین، موضع آمریکا را تقویت کند.
اما چشم‌انداز مذاکرات بین پکن و واشنگتن چندان امیدوارکننده نیست. بسیاری از قانون‌گذاران آمریکایی خواستار اقدامات سختگیرانه‌تر تجاری علیه چین هستند. اگر این مذاکرات شکست بخورد، سناریوی بلومبرگ پیش‌بینی می‌کند که تعرفه‌های جدیدی بر واردات کالاهای سرمایه‌ای و واسطه‌ای از چین اعمال شود و این تعرفه‌ها تا سپتامبر 2026 به‌صورت مرحله‌ای از 25 درصد به 75 درصد افزایش یابد.
تأثیر بر تجارت جهانی و اقتصاد داخلی آمریکا
تعرفه‌های جدید، میانگین وزنی تعرفه‌های آمریکا را از 2.6 درصد به 7.8 درصد افزایش می‌دهد؛ بالاترین رشد تعرفه‌ها از زمان قانون مشهور اسموت-هالی در 1930. این افزایش به‌ویژه برای چین، کانادا و مکزیک که وابستگی بالایی به تجارت با آمریکا دارند، ضرر بزرگی به همراه خواهد داشت. پیش‌بینی می‌شود حجم تجارت آمریکا 11 درصد کاهش یابد و صادرات چین به آمریکا با افت 83 درصدی مواجه شود.
تعرفه‌ها؛ منبع درآمد برای کاهش شکاف مالیاتی
ترامپ با استفاده از تعرفه‌ها نه‌تنها به دنبال ایجاد اهرم در مذاکرات تجاری بلکه تأمین درآمد برای کاهش شکاف مالیاتی ناشی از تمدید قانون کاهش مالیات 2017 (TCJA) است. این اقدام به حدود 500 میلیارد دلار درآمد اضافی تا سال 2026 نیاز دارد. سناریوی بلومبرگ تخمین می‌زند که تعرفه‌های جدید حدود 250 میلیارد دلار درآمد ایجاد کند.
استفاده از تعرفه‌ها برای تقویت تولید داخلی
مشاوران ترامپ استدلال می‌کنند که افزایش تعرفه‌ها می‌تواند تولید داخلی را افزایش دهد و از این طریق درآمد مالیاتی داخلی را نیز تقویت کند. بسنِت، مشاور اقتصادی ترامپ، برآورد کرده که تعرفه‌های 10 درصدی بر واردات و دو برابر شدن تعرفه‌های چین می‌تواند طی 10 سال حدود 2.5 تا 3 تریلیون دلار درآمد ایجاد کند.
با توجه به اینکه ترامپ در دوره دوم ریاست‌جمهوری احتمالاً سیاست‌های تعرفه‌ای سختگیرانه‌تری را دنبال می‌کند، این رویکرد تأثیرات گسترده‌ای بر اقتصاد داخلی و تجارت جهانی خواهد داشت. با این حال، موفقیت این سیاست‌ها به توانایی او در متعادل‌سازی میان اهداف مالیاتی، رشد اقتصادی و تأثیرات منفی بر هزینه‌های مصرف‌کننده بستگی دارد. همچنین، نقش کنگره در تصویب بسته‌های تعرفه‌ای جدید نیز نقشی کلیدی در تحقق این برنامه‌ها خواهد داشت.