پروژه انتقال آب جنوب به شمال؛ بزرگ‌ترین پروژه زیرساختی تاریخ چین
چین در طول تاریخ جغرافیای خود را برای تأمین نیازهای فزاینده‌اش تغییر داده است. اکنون این کشور پروژه‌ای را اجرا می‌کند که شاید بزرگ‌ترین پروژه زیرساختی تاریخ باشد، پروژه انتقال آب جنوب به شمال. این طرح جاه‌طلبانه با هدف بازتوزیع میلیاردها متر مکعب آب در سال، در سراسر یکی از بزرگ‌ترین کشورهای جهان، به طول ۲۷۰۰ مایل اجرا می‌شود.
چین در طول تاریخ جغرافیای خود را برای تأمین نیازهای فزاینده‌اش تغییر داده است. اکنون این کشور پروژه‌ای را اجرا می‌کند که شاید بزرگ‌ترین پروژه زیرساختی تاریخ باشد، پروژه انتقال آب جنوب به شمال. این طرح جاه‌طلبانه با هدف بازتوزیع میلیاردها متر مکعب آب در سال، در سراسر یکی از بزرگ‌ترین کشورهای جهان، به طول ۲۷۰۰ مایل اجرا می‌شود.
چین با داشتن ۲۰ درصد جمعیت جهان، تنها یک‌ششم منابع آب آن را در اختیار دارد. با درک نابرابری میان شرایط خشک مناطق شمالی که از نظر صنعتی و کشاورزی حیاتی هستند و سیلاب‌های جنوب، ایده بازتوزیع آب نخستین بار در سال ۱۹۵۲ توسط مائو زدونگ پیشنهاد شد.
این ایده به پروژه جاه‌طلبانه انتقال آب جنوب به شمال منجر شد. این پروژه که در سال ۲۰۰۲ آغاز شد و قرار است تا سال ۲۰۵۰ تکمیل شود، یکی از گسترده‌ترین تلاش‌های چین در مدیریت منابع آبی به شمار می‌رود. این طرح در کنار سایر پروژه‌های بزرگ مانند سد سه دره روی رودخانه یانگ‌تسه اجرا می‌شود که نیازهای جمعیت و اقتصاد در حال گسترش سریع چین را تأمین می‌کند.
با این حال، پروژه انتقال آب در مقیاس و دامنه خود بی‌نظیر است و با اتصال مناطق غنی از آب در جنوب به مناطق خشک شمال، برای تأمین آب آینده طراحی شده است.
مسیرهای کلیدی پروژه عظیم چین
پروژه انتقال آب جنوب به شمال سه مسیر اصلی را شامل می‌شود که هر یک چالش‌های جغرافیایی و لجستیکی متفاوتی را برای مدیریت منابع آبی چین در بر دارند.
۱. مسیر مرکزی
مسیر مرکزی شامل کانالی به طول ۱۲۶۴ کیلومتر از سد دانجیانگکو روی رودخانه هان است که بخشی از سیستم گسترده رودخانه یانگ‌تسه محسوب می‌شود. این کانال که اغلب به آن آبراه بزرگ گفته می‌شود، با استفاده از مجموعه‌ای از سدها جریان آب را به‌صورت گرانشی تأمین می‌کند و آب‌رسانی پیوسته به پکن را تضمین می‌کند.
برای حفظ کیفیت آب آشامیدنی و مصرف خانگی، مقررات سختگیرانه‌ای از تخلیه زباله به این کانال جلوگیری می‌کند. این مسیر که در سال ۲۰۱۴ تکمیل شد، به جابه‌جایی حدود ۳۳۰ هزار نفر از مناطق نزدیک به سد منجر شد و جریان آب رودخانه هان را به‌طور قابل‌توجهی کاهش داد. این مسئله تأثیرات اجتماعی و زیست‌محیطی گسترده پروژه را نشان می‌دهد.
۲. مسیر شرقی
این مسیر که عملیاتی شده اما هنوز در حال تکمیل است، کانال بزرگ باستانی را که قدمت آن به قرن پنجم پیش از میلاد بازمی‌گردد، به‌روزرسانی و گسترش می‌دهد. این سیستم آب را از رودخانه یانگ‌تسه به شهرهای شمالی مانند تیانجین هدایت می‌کند.
برخلاف مسیر مرکزی که مبتنی بر جریان گرانشی است، مسیر شرقی به بیش از ۲۰ ایستگاه پمپاژ در طول ۱۱۰۰ کیلومتر برای تسهیل جریان آب متکی است که ترکیبی پیچیده از مهندسی باستانی و فناوری‌های مدرن را به نمایش می‌گذارد.
۳. مسیر غربی
مسیر غربی، بحث‌برانگیزترین مسیر از این سه است و هنوز ساخت آن آغاز نشده است. طرح این مسیر شامل هدایت آب از رودخانه یی نزدیک به فلات تبت به مناطق خشک مغولستان داخلی، چینگهای و گانسو است. با این حال، این مسیر با چالش‌های زیست‌محیطی و سیاسی قابل توجهی روبه‌رو است.
فلات تبت منبع حیاتی برای سایر رودخانه‌های بزرگ آسیا، از جمله مکونگ و برهمپوترا است که کشورهای فراتر از مرزهای چین را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهند. منحرف کردن آب از این منابع نگرانی‌هایی درباره تأثیر آن بر کشورهای پایین‌دست ایجاد کرده و تنش‌های منطقه‌ای را تشدید کرده است.