راه‌حل‌های تقویت جذب و پرورش نیروهای متخصص معدن و زمین‌شناسی
علیرضا غیاثوند؛ دبیر سومین دوره کنفرانس اکتشاف استیل پرایس
هر جامعه‌ای که ارزش و احترام لازم را در حق نیروی انسانی متخصص رعایت کند، بدیهی است که آن کشور در مسیر رشد و توسعه قرار خواهد گرفت و نیروی انسانی، مهمترین سرمایه هر جامعه است. روند فعلی تربیت نیروی انسانی در رشته‌های علوم زمین و معدن منجر به کمبود شدید نیروی انسانی مورد نیاز در این عرصه در آینده‌ای نزدیک خواهد شد و لازم است در این زمینه تدبیری عاجل اندیشیده شود.
هر جامعه‌ای که ارزش و احترام لازم را در حق نیروی انسانی متخصص رعایت کند، بدیهی است که آن کشور در مسیر رشد و توسعه قرار خواهد گرفت و نیروی انسانی، مهمترین سرمایه هر جامعه است. روند فعلی تربیت نیروی انسانی در رشته‌های علوم زمین و معدن منجر به کمبود شدید نیروی انسانی مورد نیاز در این عرصه در آینده‌ای نزدیک خواهد شد و لازم است در این زمینه تدبیری عاجل اندیشیده شود.
سرمایه اجتماعی بخش معدن به ویژه در مبحث نیروی انسانی نیاز به تقویت دارد و بر اساس شرایط موجود و معرفی که تاکنون از معدن در جامعه انجام گرفته، دانش‌آموزان و به تبع آنها، خانواده‌ها تمایلی به انتخاب رشته‌های علوم زمین و معدن ندارند. لازم است کتب تدوین شده برای دانش‌آموزان، معرفی واقع‌بینانه‌تری را از رشته‌های علوم زمین و معدن و جایگاه واقعی این رشته‌ها در جامعه ارائه بدهند تا انگیزه لازم برای انتخاب این رشته‌ها توسط دانش‌آموزان عزیز کشورمان فراهم شود.
دروس مرتبط با رشته‌های علوم زمین و معدن در دانشگاه‌ها، نیاز به اصلاحات اساسی متناسب با نیاز جامعه حرفه‌ای این صنف را دارد. می‌توان با ایجاد سنخیت بیشتر واحدهای درسی در دانشگاه‌ها با وظایف محوله در مدیریت، برنامه‌ریزی، طراحی، اجرا و نظارت بر پروژه‌های معدنی، متخصصان را برای نقش‌آفرینی مؤثرتر در بخش معدن در انجام امور حرفه‌ای آماده کرد.
اتفاق خوبی در زمینه تدوین فهرست بهای فعالیت‌های معدنی آغاز شده و با ادامه این روند، حق‌الزحمه خدمات مهندسی معدن در آینده‌ای نزدیک به جایگاه واقعی خود نزدیک‌تر می‌شود. در همین راستا، با تداوم روند اصلاحی انجام گرفته در تعرفه حق‌الزحمه خدمات مهندسی توسط اعضای سازمان نظام مهندسی معدن، این حوزه نیز مانند سایر صنوف حرفه‌ای، ارتقاء خواهد یافت و طبیعتاً، با ایجاد تناسب حق‌الزحمه خدمات مهندسی معدن با شرایط اقتصادی و تورم موجود در کشور، این قشر تحصیل‌کرده با علاقه بیشتری در حرفه خود فعالیت خواهند نمود.
صدا و سیما و در کل رسانه، باید با تهیه برنامه‌های مناسب و مرتبط با معدن برای گروه‌های سنی مختلف، در ترویج فرهنگ معدنکاری و افزایش سرمایه اجتماعی بخش معدن نقش سازنده‌تری را ایفا نماید و از طریق اطلاع‌رسانی عمومی، شناخت بهتری را از فعالیت‌های معدنی برای جامعه فراهم نماید.
با اجرای نظام مهندسی معدن و هدایت انجام امور فعالیت‌های معدنی به سمت تخصصی شدن و الزام به دارا بودن پروانه اشتغال نظام مهندسی، زمینه جذب و هدایت انجام امور توسط متخصصین این بخش فراهم شده و بستر لازم برای ایفای نقش ارزنده‌تر سازمان نظام مهندسی معدن در صیانت از نیروی انسانی متخصص و ترویج اصول فنی و مهندسی معدن به منظور بالا بردن کیفیت خدمات مهندسی و فراهم نمودن زمینه همکاری میان وزارت صمت و تشکل‌های مهندسی، حرفه‌ای و صنعتی در بخش معادن، مهیا شده است.
به سخن دیگر، شرایط لازم برای استفاده از نیروهای متخصص و فارغ‌التحصیلان در فعالیت‌های معدنی فراهم آمده و دارندگان مجوزهای معدنی الزام دارند که از متخصصین دارای پروانه اشتغال در قالب از جمله مسئول فنی عملیات اکتشاف، مسئول فنی معادن و واحدهای فرآوری استفاده نمایند.
اعضای سازمان مذبور نیز می‌بایست با رعایت اخلاق حرفه‌ای، در انجام امور تخصصی به گونه‌ای عمل نمایند که پاسخگوی نیاز بخش معدن در حوزه‌های مدیریت، برنامه‌ریزی، طراحی، اجرا و نظارت بر پروژه‌های معدنی باشند. طبیعتاً، با ادامه روند فعلی و تقویت آموزش مداوم، مستمر و هدفمند اعضای سازمان نظام مهندسی معدن که در دستور کار سازمان مذبور است، نیازهای آموزشی اعضاء مرتفع و به نقش‌آفرینی مؤثرتر اعضای سازمان در امور حرفه‌ای کمک خواهد کرد.
متأسفانه، علی‌رغم موارد یاد شده، به دلیل فقدان رعایت شایسته کرامت انسانی قشر متخصص و فعال در بخش معدن و نبود سنخیت درآمدها با شرح وظایف محوله به نیروی انسانی متخصص، گاه متخصصین این بخش به‌الاجبار در زمینه‌های غیرتخصصی فعالیت می‌نمایند و گاه این سرمایه‌های ارزشمند توسط کشورهای معدنی دنیا جذب می‌شوند.
لازم است با کمک گرفتن از رسانه و برنامه‌ریزی جدی و مستمر و اصلاح کتب درسی در جذب دانش‌آموزان به رشته‌های مرتبط با فعالیت‌های معدنی برای تأمین نیروی انسانی متخصص این صنف کوشا باشیم و با اصلاح و ایجاد سنخیت بیشتر واحدهای درسی در دانشگاه‌ها با وظایف محوله در مدیریت، برنامه‌ریزی، طراحی، اجرا و نظارت بر پروژه‌های معدنی، ضمن صیانت از نیروی انسانی متخصص و حفظ کرامت ایشان و با در نظر گرفتن حداقل‌های معیشتی برای این قشر متخصص که وظایف اجرائی سنگینی را بر عهده دارند، زندگی آبرومند و در شأن ایشان و فارغ از مشکلات و معضلات زندگی روزمره فراهم نماییم.