حوادث معدنی پایانی ندارد

شروع سال 1404 با حوادث تلخ معدنی همراه بود که به از دست رفتن جان کارگران بسیاری منجر شد. باوجودی که مسئولان در ماه‌های گذشته وعده نظارت بر فعالیت‌های معدنی را داده بودند، اما کار در این بخش مهم اقتصادی، همچنان قربانی می‌گیرد.

قطعی برق در فروردین گریبان صنایع معدنی را گرفت

صنایع سال گذشته بیش‌ترین خسارات را از تامین نشدن انرژی متحمل شدند. حال در سال جاری بر شدت محدودیت اعمالی بر صنایع افزده شده است. با توجه به آنکه هنوز به روزهای گرم سال نرسیده‌ایم، نگرانی فعالان بخش صنعتی دوچندان است. چالشی که می‌تواند به کاهش محصول در بازار و ارتقا قیمت‌ها نیز منتهی شود.

در حالی که هنوز ۲۰ روز از سال ۱۴۰۴ نگذشته، فولادسازان با محدودیت‌های تامین برق ۳۰ تا ۵۰ درصدی و حتی در برخی موارد ۸۰ درصدی مواجه شده‌اند.

در همین‌حال از ۱۶ فروردین ماه محدودیت برق صنایع سیمان آغاز شده و به تشدید نگرانی‌ها درباره بروز مشکل و تنش قیمتی در فصل گرم سال دامن زده است. اکبر الوندیان دبیر انجمن صنفی سیمان درباره قطعی برق صنعت سیمان، اظهار کرد: از ۲۵ اسفند محدودیت سوخت صنایع برطرف شد و مثل هر سال برنامه ریزی کرده بودیم که قبل از ورود به محدودیت‌های برقی مربوط به نیمه اول سال که از اواسط خرداد ماه شروع می‌شد، -در این فاصله- بیشترین تولید و ذخیره را به خصوص در کلینکر داشته باشیم. اما در حال حاضر نگرانی‌ها تشدید شده که در فصل گرما با مشکل مواجه شویم.

ظرفیت تولید فولاد در کشور به ۴۸ میلیون تن رسید

در شرایطی که ظرفیت تولید فولاد کشور از مرز 48 میلیون تن رسیده، موانع بسیاری در مسر تحقق تولید حداکثری در این صنعت به چشم می‌خورد. سیدمحمد اتابک وزیر صمت، اظهار کرد: پیشرفت اقتصادی کشور حاصل تلاش جمعی پیمانکاران، سرمایه‌گذاران، مشاوران و کارگران است و امروز صنعت فولاد کشور در جایگاه دهم جهان قرار دارد؛ در حالی که پیش از انقلاب اسلامی تنها ظرفیت تولید دو میلیون تن فولاد در کشور وجود داشت، اکنون این میزان به ۴۸ میلیون تن رسیده است.

وی با بیان اینکه زیرساخت‌ها یکی از مهم‌ترین پایه‌های توسعه تولید هستند، تاکید کرد: متأسفانه در سال گذشته صنعت فولاد به دلیل مشکلات زیرساختی انرژی، با ضرر و عدم‌النفع زیادی مواجه شد. اتابک با بیان اینکه امیدواریم وزارت نیرو با همکاری لازم در تأمین انرژی موردنیاز، این چالش را برطرف کند، هرچند صنعت فولاد خود حدود ۳ هزار مگاوات برق تولید می‌کند، تصریح کرد: سال گذشته صنعت فولاد کشور تنها با ۶۱ درصد ظرفیت خود فعالیت کرد. انتظار داریم با حمایت و پیگیری دولت، موانع این صنعت راهبردی برطرف شود.

باز هم معادن قربانی گرفتند

حادثه‌‌‌ تلخ‌‌‌ دیگری در معدن زغال‌سنگ جواهر زغال مهماندویه دامغان رخ داد و هفت‌کارگر جان خود را از دست دادند. این دومین حادثه در یک‌هفته اخیر در معادن کشور است که جان معدنچیان را می‌گیرد. پس از انفجار در معدن زغال‌‌‌‌‌سنگ معدنجو در طبس که سال گذشته به مرگ ۵۳نفر منجر شد، بحث پیرامون چرایی تلفات بالای بخش معدن بالا گرفت. مقامات معدنی در آن مقطع گناه را به گردن بخش خصوصی انداختند و از فقدان نظارت در این بخش از معادن به‌عنوان قاتل معدنچیان سخن گفتند. با این حال در یک‌هفته، دو حادثه در مهاباد و دامغان نشان داد که صرف شانه خالی کردن از زیر بار مسوولیت حوادث معدنی نمی‌‌‌تواند به ایجاد فضایی مناسب برای نیروهای کار در این بخش کمک کند.

در حالی که مسوولانی از وزارت کار، وزارت صمت، نمایندگان مجلس، قوه قضاییه و سایر ارکان وعده اصلاح شرایط ایمنی در معادن و نظارت بیشتر را داده بودند، اما به نظر می‌رسد «معدن مهماندویه» صرفا قربانی کم‌‌‌توجهی و نظارت نیست. دلیل اصلی این وضعیت، بی‌توجهی به ایمنی کارگران فعال در بخش معدن به شکل راهبردی است. فقدان اتصال معادن ایران به فناوری‌‌‌های روز جهان و درآمد اندک این معادن کوچک برای مالکان سبب شده است تا کسب سود حداکثری به بهای ایمنی کارگران به دست آید. در واقع به جای شاول‌‌‌ها و ماشین‌‌‌آلات به‌روز که در حفاری‌‌‌های عمیق یا زیرزمینی مورد استفاده هستند، کارگران مورد استفاده قرار می‌‌‌گیرند تا با کمترین سرمایه‌گذاری، درآمد اندکی حاصل شود. حال آنکه اگر معدن‌کاری مدرن و هوشمند جای معدن‌کاری سنتی و دستی را می‌‌‌گرفت این دست اتفاقات نهایتا به خرابی ماشین‌‌‌آلات و زیان مالی منجر می‌شد. البته سرمایه‌گذاری و مدرنیزاسیون معادن نیاز به دو پایه و بستر دارد: نخست چشم‌‌‌انداز عایدی و سودآوری بالا و دوم افق بلندمدت تقاضا. این دو مهم که پایه هر فعالیت معدنی معمولی در اقصی‌‌‌نقاط جهان هستند، به دلایل مختلف در ایران در دسترس شرکت‌های معدنی قرار ندارد.

گفتنی است در هفته‌ای که پشت سر گذاشتیم حوادث دیگری نیز جان کارگران را تهدید کرد. مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان از حادثه انفجار در کوره ذوب شرکت پارس فولاد واقع در شهرک صنعتی علویجه خبر داد. در این حادثه 3 کارگر مصدوم شدند.

گفتنی است در هفته‌ای که پشت سر گذاشتیم بر اثر ریزش معدن در بجستان، یک فوتی و ۲ مصدوم داشتیم. به دنبال ریزش معدن در روستای آهنگ، مردی ۴۶ ساله از نیروهای ایمن‌سازی معدن جان باخت و ۲ کارگر دیگر نیز که در این حادثه آسیب دیدند.

ارزش معادن ما از نفت بیشتر است

سیاست‌گذاران همواره به نقش و اهمیت معادن تاکید کرده‌اند و آن را عامل رشد و توسعه دانسته‌اند؛ بااین‌وجود این توجه در سطح شعار باقی مانده و به نتیجه مطلوب منجر نشده است.

معاون اول رئیس‌جمهور گفت: جایگاه معدن در عرصه اقتصادی بسیار برجسته است و اگرچه ایران را کشوری نفت‌خیز می‌دانند، اما واقعیت این است که ارزش حال معادن کشور ما از نفت بیشتر است که البته این امر باید با فرض تولید باشد.

عارف افزود: جایگاه معدن در عرصه اقتصادی بسیار برجسته است و اگرچه ایران را کشوری نفت‌خیز می‌دانند، اما واقعیت این است که ارزش حال معادن کشور ما از نفت بیشتر است که البته این امر باید با فرض تولید باشد. ما در زمینه اکتشاف باید کار بزرگی را انجام دهیم. بر روی معادن مادر باید با اولویت بیشتری کار کنیم و طرح‌های نیمه‌تمامی که مدت‌هاست متوقف شده است را دوباره زنده کنیم.

احداث نیروگاه خورشیدی از محل حقوق دولتی معادن کرمان

در شرایطی که معادن و صنایع با کمبود جدی در تامین انرژی روبرو شده‌اند، بسیاری به دنبال آن هستند تا با روش‌های مختلف، تولید انرژی‌های پاک را در کشور گسترش دهند تا بخشی از این کمبود مرتفع شود. رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان کرمان گفت: برنامه‌ریزی شده است امسال ۷۰۰ تا ۱۰۰۰ مگاوات نیروگاه خورشیدی از محل حقوق دولتی معادن در استان اجرا کنیم و در سه سال، این میزان به ۳۰۰۰ مگاوات برسد.

مهدی حسینی‌نژاد اظهار کرد: سال گذشته بیش از ۱۹ هزار میلیارد تومان حقوق دولتی معادن در استان کرمان وصول شده است. حسینی‌نژاد گفت: احداث نیروگاه‌های تجدیدپذیر توسط بهره‌برداران معدنی و در محدوده معادن نیز شامل معافیت ۲۰ درصدی از پرداخت حقوق دولتی می‌شود.

ذخیره یک میلیارد تنی کانسنگ مس در معدن جانجای نیمروز

معادن از ظرفیت ویژه‌ای برای توسعه مناطق محروم کشور برخوردار هستند، برهمین‌ اساس نیز تکیه بر ظرفیت‌های معدنی می‌تواند نقش جدی در بهره‌مندی از ظرفیت‌های معدنی داشته باشد. مدیرکل صنعت معدن و تجارت استان سیستان و بلوچستان و جمعی از مدیران و معاونین این اداره کل از پروژه معدنی و صنایع معدنی مس جانجا در شهرستان نیمروز بازدید کردند.

داود شهرکی گفت: پیش‌بینی می‌شود با تکمیل اکتشافات محدوده معدنی جانجا، ذخیره‌ای بالغ بر یک میلیارد تن کانسنگ مس داشته باشد که می‌تواند به یکی از بزرگ‌ترین معادن در حوزه‌ی مس کشور تبدیل شود. در زمان بهره‌برداری این پروژه زمینه اشتغال به طور مستقیم برای ۱۰۰۰ نفر و برای ۵ هزار نفر به طور غیرمستقیم فراهم خواهد شد.

شروع طرح‌های جدید با ارزش افزوده بالا صنایع معدنی

توسعه در بخش معدن و صنایع معدنی باید به سمت محصولات با ارزش‌افزوده بالاتر برود. طرح‌های جدیدی در سال 1404 وارد مرحله اجرای عملیات ساخت می‌شوند که از ارزش افزوده بالایی برخوردارند. محمد آقاجانلو رئیس هیات عامل ایمیدرو با اشاره به شعار “سرمایه گذاری برای تولید” در سال جاری و اهمیت تولید محصولاتی با ارزش افزود بالا، اظهار داشت: طبق برنامه ریزی های این سازمان طرح هایی از جمله لوله فولادی CRA مکران (مقاوم در برابر خوردگی)، فولاد کیفی SBQ، ورق های الکتریکی، میلگردهای خاص و تعدادی طرح در زنجیره سیلیکون و سیلیس جزو پروژه های با ارزش افزوده بالا هستند که در آستانه عملیات اجرایی قرار دارند.

صنایع فولاد، آلومینیوم، مس و مناطق ویژه اقتصادی؛ پیشرو در احداث نیروگاه‌های برق

با توجه به محدودیت قابل توجه در تامین انرژی صنایع، بسیاری صنایع و فعالان صنعتی در مسیر تولید انرژی با اتکا به ظرفیت خود گام برداشته‌اند. این اقدام به عنوان وظیفه قانونی این صنایع نیز مطرح است. برنامه احداث نیروگاه برق صنایع و معادن با راهبری ایمیدرو اکنون در نقاط مختلف کشور در حال انجام است که سرمایه گذاران عمده آن صنایع فولاد، مس، آلومینیوم، مناطق ویژه اقتصادی(زیرمجموعه ایمیدرو) هستند.

ایمیدرو در راستای اجرای ماده 4 قانون مانع زدایی از صنعت برق و تفاهم نامه وزارتخانه های صمت و نیرو برای ساخت نیروگاه برق صنایع و معادن؛ راهبری تامین انرژی برق پایدار را در 17 استان کشور دنبال می کند.