بودجه ۱۴۰۴ و توسعه معادن

مسعود پزشکیان روز سه‌شنبه، اول آبان ماه ‌پس از حضور در صحن علنی مجلس شورای اسلامی و ایراد سخنانی، بخش نخست لایحه بودجه ۱۴۰۴ را به هیأت رئیسه مجلس تقدیم کرد. کاهش حقوق گمرکی همه ماشین‌آلات و تجهیزات به ۲ درصد و همچنین الزام به واریز ۱۵ درصد از حقوق دولتی معادن به خزانه، از مهم‌ترین موارد مطرح شده در بودجه بودند.

از آنجاکه اجرای برنامه هفتم توسعه در دستور کار دولت است، انتظار می‌رود مسیر توسعه فعالیت معادن ضمن این برنامه، تسهیل شود. بخشی از بودجه سال اتی نیز به موضوع ایمنی معادن پرداخته و امید می‌رود ضمن اجرای آن، از بروز حوادث تلخ معدنی در کشور جلوگیری شود.

کمبود شمش و قطعی برق، مشکلات جدی صنعت آلومینیوم

صنعت آلومینیوم در ایران با هدف بهره‌مندی از منابع غنی انرژی توسعه یافته است، بااین‌وجود در حال حاضر همین انرژی به پاشنه آشیل صنایع بدل شده است. فعالان صنعت آلومینیوم تامین شمش صنایع پایین دستی برای جلوگیری از توقف و کاهش تولید این بخش از زنجیره را از مهم ترین نیازهای فعالان صنعت آلومینیوم دانستند.

رئیس سندیکای صنایع آلومینیوم ایران با بیان اینکه از آبان ماه سال گذشته ارز تخصیصی به این صنعت قطع شده است؛ گفت: اکنون صنایع بالادست اذعان دارند ارز مورد نیازشان تامین نمی‌شود و از سوی دیگر 60 درصد از میزان تولید این مجموعه‌ها صادر و مابقی آن به درستی در اختیار پایین دست قرار نمی‌گیرد.

گودرزی ابراز امیدواری کرد که ایمیدرو به عنوان بازوی توسعه ای وزارت صنعت، معدن و تجارت؛ وضعیت این صنعت را پایش و در جهت رفع مشکلات آن حمایت‌های لازم را داشته باشد.

اجرای سند توسعه گوهرسنگ با هدف رشد سهم ایران در تجارت جهانی

ایران از ذخایر غنی معدنی برخوردار است. بخشی از این ذخایر در حوزه گوهرسنگ‌ها هستند. اجرای سند راهبردی توسعه صنعت گوهرسنگ گامی در جهت افزایش سهم ایران در تجارت جهانی این بخش است.

ابومحمد هاشمی مجری طرح سند گوهرسنگ افزود: مجموع گردش مالی این صنعت در دنیا سالانه 1200 میلیارد دلار است. ایران سهم ناچیزی از این صنعت در تجارت جهانی دارد و هدفِ افزایش سهم ایران در تجارت بین‌الملل باعث شد تا این سند راهبردی اجرایی شود.

عبور تولید کنسانتره سنگ آهن از مرز ۲۴ میلیون تن

تولید کنسانتره سنگ آهن شرکت‌های بزرگ در نیمه نخست 1403، از مرز 24 میلیون و ششصدهزار تن عبور کرد. شرکت‌های بزرگ معدنی طی 6 ماهه نخست امسال، 13 میلیون و 450 هزار و 44 تن سنگ آهن تولید کردند که در مقایسه با رقم مدت مشابه سال گذشته (13 میلیون و 361 هزار و 47 تن)، حدود یک درصد رشد نشان می‌دهد. با توجه به طرح توسعه تولید 50 میلیون تن فولاد در افق 1404 و نیاز این زنجیره به ماده اولیه، انتظار می‌رود فعالیت در حلقه‌های نخست این بخش، توسعه یابد.

معادن کوچک نخستین قربانیان حقوق دولتی

فعالان بخش معدن و به‌ویژه معادن کوچکی که در اختیار بخش خصوصی هستند، از فرآیند دریافت حقوق دولتی گلایه‌مند هستند.

نائب رییس کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق بازرگانی خراسان ‌رضوی گفت: اکنون معادن استان به جز یک معدن، کوچک مقیاس به شمار می‌روند و با وجود اینکه سهم چندانی در تامین حقوق دولتی وصولی ندارند، نخستین بنگاه‌هایی خواهند بود که از فشارهای مالی ناشی از تقسیط نیافتن حقوق دولتی آسیب می‌بینند.

این مشکلات درحالی عملکرد معادن را متاثر کرده که از سیاست‌گذار انتظار می‌رود با تسهیل شرایط فعالیت‌های معدنی، از تداوم تولید و اشتغالزایی این بخش حمایت کنند.

گزارش مجلس از حادثه معدن زغال سنگ طبس

بیش از یک ماه از حادثه معدن زغال‌سنگ طبس می‌گذرد. بی‌توجهی به ایمنی یکی از دلایل بروز چنین حوادث تلخی در معادن کشور است.

زهرا سعیدی مبارکه سخنگوی کمیسیون صنایع و معادن مجلس در نشست علنی روز سه‌شنبه، ۱ آبان ماه مجلس شورای اسلامی گزارش مشترک کمیسیون صنایع و معادن، کمیسیون اجتماعی و کمیسیون اصل نودم قانون اساسی مجلس شورای اسلامی در خصوص حادثه معدن ذغال سنگ طبس قرائت کرد.

سعیدی گفت: معدن زغال سنگ پروده (5) طبس موسوم به »معدن جو« شامل سه بلوک A و Bو C است که هرکدام از این سه بلوک دارای چندکارگاه استخراجی می‌باشند.

وی افزود: وقوع حوادث متعدد با تعداد کشته‌های بالا در معادن زغال سنگ کشور نشان می‌دهد که سلسله بازرسی‌ها و نظارت‌های فعلی دارای اشکالات متعدد است و موجب عدم تأثیر ویژه آیین‌نامه ایمنی معادن مصوب 1391 در روند حوادث این معادن شده است. همچنین وجود الزامات متعدد در بحث ایمنی معادن بدون هر نوع نظام اولویت بندی منجر به نوعی عادی‌سازی در زمینه نقایص ایمنی معادن شده است.

ضرورت اصلاح نحوه پرداخت حقوق و مستمری معدنکاران

بروز حادثه در معدن زغال‌سنگ توجه مسئولان را به شرایط کار در معدن و دشواری‌های آن جلب کرد. معدن‌کاری در رده سخت‌ترین و مخاطره‌آمیزترین مشاغل دنیا است. فعالان این حوزه با مشکلات متعددی در زیست خود روبرو می‌شوند و انتظار می‌رود به‌ازای کار در شرایط دشوار، از مزیت‌های بیشتری بهره‌مند شوند.

رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس گفت: حمایت‌های مالی از کارگران باید از پیش از وقوع حوادث باشد لذا دولت و مجلس باید در این خصوص اقدام کنند.

علی بابائی کارنامی نماینده مردم ساری و میاندرود در مجلس شورای اسلامی حوادث ناشی از کار جزء لاینفک کار در سراسر دنیا است، گفت: آمار حوادث در کشور ما نسبت به استانداردهای بین المللی به لحاظ کمی بیشتر است. نمایندگان مجلس به ویژه کمیسیون های تخصصی نباید از این مسأله به سادگی عبور کنند.

دستگاه‌های مختلف به ایمنی ۶ هزار معدن ورود کنند

نماینده مردم علی آباد در مجلس شورای اسلامی در تذکری به ناایمنی معادن، گفت: 10 الی 15 میلیون تومان حقوق کارگران است که هزینه صورت سیاه و دست رنج آنها می‌شود.

رحمت الله نوروزی گفت: بررسی حادثه معدن طبس موضوع بسیار مهمی است که مورد توجه قرار گرفت. نماینده مردم علی آباد کتول در مجلس شورای اسلامی افزود: در حال حاضر در عرصه هوش مصنوعی قرار داریم اما به موضوعات اینچنینی توجهی نمی شود چرا پیمانکاران و کارگران ۱۲ ساعت کار می‌کنند، چرا سیستم تهویه معدن خراب بوده است، چرا سیستم بازرسی کار را به صورت جدی پیگیری نکرده است. ما حدود ۶ هزار معدن در کشور داریم، باید مسائل ایمنی در آنها رعایت شود.

۱۵ درصد از حقوق دولتی معادن به خزانه واریز می‌شود

حقوق دولتی معادن یکی از مهم‌ترین قوانین مربوط به حوزه معدن است که در جریان تصویب بودجه سالانه مورد توجه قرار می‌گیرد. هرچند فعالان عرصه معدن در سال‌های گذشته نسبت به تغییرات مکرر و سالانه حقوق دولتی، گلایه‌مند بوده‌اند. مطابق لایحه بودجه ۱۴۰۴، دولت مکلف است ۱۵ درصد حقوق دولتی معادن را در حساب خاصی نزد خزانه‌داری کل کشور منظور کند. همچنین دولت مکلف است تا سهم هر استان و شهرستان دارای معادن را به نسبت پرداختی هر شهرستان و استان بر اساس تبصره (۶) ماده (۱۴) قانون معادن الحاقی ۲۲ آبان‌ماه ۱۳۹۰ با اولویت شهرستانی که معدن در آن قرار دارد هزینه کند.

کاهش حقوق گمرکی همه ماشین‌آلات و تجهیزات به ۲ درصد

حقوق گمرکی یکی از الزاماتی است که مسیر ورود سهل یا سخت ماشین‌آلات و تجهیزات را به کشور، تعیین می‌کند. فعالان حوزه معدن با تکیه بر نقش تجهیزات بر توسعه معادن و شرایط تحریمی کشور، خواستار تسهیل این شرایط هستند. مطابق لایحه بودجه سال ۱۴۰۴ به دولت اجازه داده شده است تا حقوق گمرکی همه ماشین‌آلات و تجهیزات (با رعایت ماده (۳) قانون جهش تولید دانش‌بنیان)، قطعات، مواد اولیه و واسطه‌ای تولیدی را به دو درصد (۲درصد) کاهش دهد.

طبق لایحه بودجه سال ۱۴۰۴ به دولت اجازه داده شده است تا در راستای حمایت از تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان، حقوق گمرکی واردات دارو ، مواد اولیه دارو‏، ملزومات مصرفی پزشکی (که به تشخیص وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی فاقد مشابه تولید داخل هستند) و شیرخشک مخصوص اطفال و مواد اولیه آن، کالاهای اساسی، نهاده‌های دامی و کشاورزی به یک درصد کاهش دهد.
همچنین حقوق گمرکی همه ماشین‌آلات و تجهیزات (با رعایت ماده (۳) قانون جهش تولید دانش‌بنیان)، قطعات، مواد اولیه و واسطه‌ای تولیدی را به ۲ درصد کاهش دهد.

معادن زغال سنگ ناایمن تعطیل می‌شوند و کارگران بیمه بیکاری می‌گیرند

در تبصره ۶ لایحه بودجه ۱۴۰۴ به وزارت صنعت، معدن و تجارت در حوزه ایمنی معادن زغال‌سنگ پرداخته و تاکید کرده است معادن فاقد شرایط ایمنی لازم به مدت سه ماه تعطیل و کارگران آنها تحت پوشش بیمه بیکاری قرار می‌گیرند.

در بخشی از این تبصره عنوان شده که به منظور ارتقای ایمنی معادن زغال سنگ کشور اقدامات زیر انجام می‌شود:

۱- انجام ارزیابی ریسک همه معادن زغال سنگ کشور از طریق بازرسی با هدایت و راهبری کارگروهی متشکل از وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی، وزارت صنعت، معدن و تجارت، سازمان نظام مهندسی معدن و سازمان استاندارد.

۲ – معادن فاقد شرایط ایمنی لازم به مدت سه ماه تعطیل و کارگران آنها تحت پوشش بیمه بیکاری قرار می‌گیرند.

۳- بهره برداران معادن زغال سنگ موظف هستند حداکثر ظرف سه ماه از تعطیلی اقدامات لازم برای ارتقای ایمنی معادن را فراهم کنند.

۴- وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی موظف است دوره آموزش ایمنی برای همه کارگران معادن زغال سنگ را اجرا کند و صرفاً کارگران دارای گواهی شرکت در دوره آموزشی ایمنی مجاز به کار در معادن زغال سنگ هستند.

۵- درآمد مازاد حقوق مالکانه معادن به ردیف مشخص شده واریز می‌شود تا صرف انجام اقدامات فوق شود.