طبق قانون شرایط ایمن را باید کارفرما برای کارگر فراهم کند

حادثه معدن زمستان یورت آزادشهر در استان گلستان منجر به درگذشت 43 نفر از کارگران این معدن شد و بار دیگر جامعه معدنی کشور را داغدار کرد. کارشناسان معدنی در خصوص علت یا علل این حادثه نظرات و دیدگاه های مختلفی دارند. یکی عامل انسانی یعنی بی احتیاطی کارگر معدن را دلیل اصلی حادثه می داند و دیگری قدیمی بودن سیستم ها و تجهیزات ایمنی.

به اعتقاد مهندس پرهام خواجه پور مدیر بهداشت، ایمنی و محیط زیست شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران، بر اساس ماده 95 قانون کار جمهوری اسلامی ایران شرایط ایمن را باید کارفرما برای کارگر فراهم کند. برای آگاهی از جزئیات بیشتر در خصوص حادثه مذکور متن گفت و گوی ماهنامه جهان معدن با مهندس خواجه پور را در ادامه می خوانید:

ضمن عرض تسلیت به خانواده های در گذشتگان معدن زمستان یورت و همچنین به کلیه جامعه معدنی در خصوص حادثه اخیر این معدن مواردی را به اطلاع می رسانم.

1- به نظر شما دلیل یا دلایل حادثه معدن آزاد شهر استان گلستان چیست؟

در خصوص علل حادثه معدن آزاد شهر در ابتدا باید گفت که گاز متان در لایه های ذغال همواره وجود دارد و بایستی با استفاده تهویه این گاز را رقیق و به بیرون از معدن هدایت کرد؛ پس به نکته اول به علت تجمع گاز و عدم تهویه لازم است دقت شود و زمانی که میزان گاز به 5تا 15 درصد که حالت انفجار دارد یک جرقه باعث انفجار می گردد. لذا این نکته که تهویه در آن نقطه در چه وضعیتی بوده است، حائز اهمیت است.

2- مقصر حادثه کیست و یا کدام دستگاه است؟ وظیفه کارگر و کارفرما برای جلوگیری از وقوع این حوادث چیست؟

استفاده از تجهیزات مونیتورینگ و اتصال آن ها به سیستم های تهویه، وسایل و تجهیزات از مواردی است که توسط این سیستم معدن تحت کنترل در می آید و تجهیزات در صورت عیار بالای استاندارد خاموش و سیستم تهویه و هوا رسانی افزایش می یابد تا شرایط به حالت ایده آل برگردد. استفاده از گاز سنج های دیجیتالی که به محض رسیدن به عیار بالای حد استاندارد شروع به آلارم و هشدار می کنند ولیکن این تجهیزات نیاز به کالیبراسیون و تعویض سنسور دارند که به آن بایستی توجه خاصی شود. البته در سیستم تهویه به راه های ورود و خروج هوا و مطابقت با طرح تهویه از نکات حائز اهمیت است.

3- چه دستگاهی مسئولیت نظارت بر ایمنی معادن و همچنین استاندارد بودن تجهیزات رابر عهده دارد؟

در این خصوص کمیته ای از سازمان ها و ارگان های ذیربط تشکیل و گزارش توسط این کمیته ارائه خواهد شد. بر اساس قانون کارفرما بایستی شرایط ایمن را برای کارگر فراهم نماید و با ایجاد شرایط ایمن و آموزش به کارگر می توان از حوادث جلوگیری کرد. مسئولیت نظارت بر معادن بخش خصوصی با سازمان صنعت، معدن و تجارت و نماینده آن سازمان در استان، اداره کار و تایید آن اداره می باشد.

4- نقش آموزش برای جلوگیری از وقوع چنین حوادثی را تا چه حد مهم می دانید؟آیا در حال حاضر آموزش ایمنی در معادن به روز است؟ آموزش وظیفه کدام دستگاه است؟

نقش آموزش علی الخصوص در این معدن به علت ورود افراد به داخل تونل بدون تجهیزات از موارد کلیدی است که پس از حادثه فقط گروه امداد و نجات و آن هم با تجهیزات مجوز ورود دارند و آموزش توسط درخواست کارفرما از سازمان های مرتبط و اشخاص با تجربه در این زمینه بایستی انجام گردد و گواهینامه مربوطه پس از اتمام آموزش ارائه شود و مسئله مهم تکرار آموزش است که این نکته بایستی در این معدن بررسی شود.

5- وضعیت قوانین در خصوص ایمنی معادن چگونه است؟ آیا به لحاظ قانون نقصی وجود دارد؟

آیین نامه ایمنی معادن موجود در کشور آئین نامه جامع و کاملی است که رعایت موارد آن باعث پیشگیری از حوادث می شود به طور نمونه به چند مورد اشاره می شود؛ ماده 10 در خصوص آموزش، ماده 13 در خصوص ثبت مشخصات افراد در حال کار در زیرزمین، ماده 19 الزامی بودن تمام مدت حمل کپسول خود نجات، ماده 21 حداقل دو راه به سطح زمین، ماده 67 و ماده 134 عدم استفاده از ماشین های احتراقی در معادن گازدار، ماده 359 و ماده 360 در خصوص تهویه و ماده 381درج اطلاعات هوا بروی تابلو در ورودی و مناطق شاخص و مواد دیگر این آئین نامه که برای پیشگیری از حادثه مهم می باشد.

6- پیشنهادات و راهکارهای شما برای جلوگیری از بروز حوادث معدنی چیست؟ نقش دولت، مسئولان محلی و استانی و همچنین سهامداران معادن چیست؟

ارزیابی ریسک و ممیزی و بازرسی از مواردی است که می تواند برای جلوگیری از حادثه موثر باشد ولیکن این بازرسی بایستی توسط افراد خبره و دارای تجربه در زمینه معدنکاری انجام گردد. استفاده از تکنولوژی های مکانیزه در استخراج معدن ذغال سنگ که امروزه در دنیا با ضخامت های کم و شیب زیاد هم امکان استفاده از دستگاه های مکانیزه وجود دارد. انفجار گاز متان بعد از ریزش دومین مخاطره پرخطر در معادن ذغال سنگ است که با توجه به گاز سنج های دیجیتالی و مونیتورینگ به راحتی قابل شناسایی و هشدار می باشد. ممیزی و بازرسی توسط افراد خبره و با تجربه صاحب فن برای بررسی طرح های تهویه معادن، پلان شرایط اضطراری و مقابله با سانحه و پاسپورت های استخراجی و ... انجام و مورد تایید قرار می گیرد که به نظر اینجانب از وظایف دولت و سازمان های صنعت، معدن و تجارت استان ها تشکیل این کمیته و بررسی وضع موجود و اصلاح موارد توسط صاحبان سهام معادن و خرید ملزومات تجهیزات ایمنی و آموزش کارگران که تمامی موارد بستگی به تامین نقدینگی معادن ذغال سنگ دارد.